افزایش سرمایه چیست ؟- حق تقدم سهام چیست ؟
افزایش سرمایه چیست؟ حق تقدم چیست؟
افزایش سرمایه چیست ؟ حق تقدم سهام چیست؟
در این مقاله می‌خواهیم در مورد مفاهیم افزایش سرمایه و حق تقدم صحبت کنیم. اگر شما هم
در بورس سرمایه گذاری کرده‌اید حتما تاکنون عبارات افزایش سرمایه و حق تقدم به گوشتان
خورده است، اگر با این مفاهیم آشنایی کامل ندارید پس در این نوشتار با ما همراه شوید.
سرمایه چیست؟
قبل از اینکه در مورد افزایش سرمایه صحبت کنیم بهتر است با مفهوم سرمایه آشنا شویم.
سرمایه همان رقمی است که به عنوان آورده سهامداران یک شرکت ، در اداره ثبت شرکت‌ها
تحت عنوان سرمایه شرکت ثبت شده است. بعضی افراد بر این باور هستند که سرمایه و
دارایی با هم برابرند در صورتی که اینطور نیست زیرا مثلا اگر شرکتی دو میلیارد سرمایه
داشته باشد، پس از شروع فعالیت خود اموال و دارایی‌هایی را خرید و فروش می‌کند و
بنابراین از ناحیه اموال و دارایی‌هایش متحمل سود و زیان می‌شود . همه این خرید و
فروشها و سود و زیان‌ها دارایی شرکت محسوب می‌شوند. بنابراین بعد از یک مدت ،
دیگر عدد داراییهای شرکت با سرمایه‌ای که در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده یکسان
نخواهد بود و این تفاوت سرمایه و دارایی می‌باشد.
افزایش سرمایه چیست؟
شرکت‌های بورسی با هدف تأمین منابع مالی موردنیاز شرکت و توسعه طرح‌ها، راه‌اندازی
پروژه‌های جدید و بالا بردن قدرت رقابت خود، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند.
برای افزایش سرمایه، شرکت‌های بورسی از تمام سهامداران خود در مجمعی با عنوان مجمع
عمومی فوق‌العاده دعوت به عمل می‌آورند و طرح افزایش سرمایه را مطرح می‌کنند و در
صورت توافق سهامداران، افزایش سرمایه تصویب و فرآیند ثبت افزایش سرمایه به مرحله اجرا در می‌آید.
انواع افزایش سرمایه ؟
افزایش سرمایه به ۴ نوع تقسیم می‌شوند:
۱) افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی داراییهای شرکت
این نوع افزایش سرمایه سبب کوچک شدن قیمت سهم می‌شود. کوچک شدن قیمت سهم باعث
می‌شود سهامداران علاقه بیشتری به خرید سهمهایی با این نوع افزایش سرمایه داشته باشند.
این سهم ، به نسبت درصد افزایش سرمایه و تعداد سهمی که سهامدار از قبل داشته است، به
عنوان سهم جایزه به او تعلق می‌گیرد.
قیمت جدید هر سهم در این نوع از افزایش سرمایه:
در این نوع از افزایش سرمایه چون ارزش واقعی داراییها و سرمایه شرکت مشخص می‌شود،
میتوان آن را مثبت دانست.البته این که شرکتی زیان ده از این نوع افزایش سرمایه استفاده
کند یا یک شرکت معمولی، در بازدهی سهام تاثیرگذار خواهد بود. زیرا خاصیتی شبیه سود
انباشته دارد که سهم به لحاظ قیمتی کوچکتر می‌شود. اما در این شرکت اتفاق خاصی رخ
نمی‌دهد و به دارایی‌اش افزوده نمی‌شود. معمولا شرکت های درگیر ماده ۱۴۱ از محل تجدید
ارزیابی افزایش سرمایه می دهند.
۲)افزایش سرمایه از محل سود انباشته یا اندوخته
شرکت‌های بورسی در پایان هر سال مالی سود و زیان خود را مشخص می‌کنند و سپس تصمیم
میگیرند که بخشی از سود یا تمام سود را بین سهامداران تقسیم کنند. طبق قانون تجارت
شرکت ها موظف هستند سالیانه درصدی از سود خود را نزد خود نگهداری کنند. این سود با
عنوان سود انباشته در صورت‌های مالی شرکت ثبت خواهد شد.
شرکت‌هایی که سود انباشته زیادی دارند، افزایش سرمایه خود را از این روش انجام می‌دهند.
در واقع سهامی که به این روش به سهامدار تعلق می گیرد، سهام جایزه نام دارد.
محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از محل سود انباشته
دقت کنید که در این روش، قبل و بعد از روز مجمع دارایی شما تغییر نمی‌کند. چرا که پیش از این
هم مالک بخشی از سود انباشته بوده‌اید. قیمت باید به شکلی تغییر کند که «تعداد سهم ضرب‌در
قیمت قبلی» برابر بشود با «تعداد جدید سهم ضرب در قیمت جدید».
مثال:
برای مثال قیمت پایانی یک صنعت خودروسازی با نماد خ… در آخرین روز معاملاتی پیش از
افزایش سرمایه ۱۶۰۰ ریال بود. این شرکت سرمایه خود را به میزان ۵۰% بالا برده است. قیمت
سهم پس از بازگشایی چقدر خواهد بود؟
کافی است قیمت قبلی را بر ۰.۵+۱ تقسیم کنیم. جواب برابر خواهید بود با ۱۰۶۶ ریال.
البته این عدد، قیمت آغازی در زمان بازگشایی نماد است. ممکن است در حراج قیمتی بالاتر یا
پایین‌تر از این قیمت کشف شود.
اگر شما ۱۰۰۰ سهم داشته باشید، پس از افزایش سرمایه، ۱۵۰۰ سهم خواهید داشت. میزان سرمایه
شما در حالت قبلی ۱۶۰۰۰۰۰ ریال بود. حالا شما ۱۵۰۰ ضرب در ۱۰۶۶ ریال سرمایه دارید. یعنی
۱۵۹۹۹۹۹ ریال.
یعنی در واقع، هیچ سودی نمی‌برید و سرمایه‌‌تان بدون تغییر خواهد ماند.
در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، چون قرار نیست سهامداران بابت سهام پولی بدهند و
خیلی سریع سهام وارد پرتفویشان می‌شود ، برای سهامداران جذاب تر است. اما هیچ تغییر خاصی
در شرکت رخ نمی‌دهد. یعنی فقط سرمایه شرکت افزوده شده است و شرکت برنامه ای برای توسعه ندارد.
۳) افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم
در این روش، سهامداران می‌توانند از استفاده از حق تقدم صرف نظر کنند و سهام جدید را به دیگر
سهامداران واگذار کنند که به آن افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم گفته می‌شود.
۴) افزایش سرمایه از آورده نقدی و مطالبات حال شده
شرکت‌ها در زمان فعالیت خود به دلایلی همچون گسترش فضای تولید خود و یا افزایش سرمایه
در گردش خود نیازمند پول نقد می‌شوند.
در این حالت شرکت یا باید از بانک وام بگیرد و یا از سهامدارانش بخواهد سرمایه‌گذاری جدید
داشته باشند. و شرکت‌ها ترجیح می‌دهند این پول را از طریق سرمایه‌گذاری مجدد سهامداران به
دست بیاورند.در افزایش سرمایه از نوع آورده نقدی سهامی با عنوان حق تقدم انتشار می‌یابد که
در ادامه راجع به آن صحبت خواهیم کرد.
مطالبات حال شده چیست؟
مطالبات حال شده طلبی است که سهامداران از شرکت دارند. در زمان افزایش سرمایه، مثلا قرار
می‌شود که همه سهامداران برای افزایش سرمایه نفری ۵۰۰ هزار تومان به حساب شرکت بریزند.
سهامداری که از شرکت طلب دارد میتواند اعلام کند که سهم او از روی طلبش برداشته شود.
از آنجا که همه سهامداران نمیخواهند وجه نقد واریز کنند و یا همه سهامداران از شرکت طلبکار
نیستند معمولا شرکت‌ها این دو مورد را با هم ترکیب می‌کنند.
فرمول محاسبه افزایش سرمایه از آورده نقدی
هنگامی‌که دستور افزایش سرمایه اجرا می شود، شرکت‌ها به افرادی که در حال حاضر سهامدار
هستند اطلاع‌رسانی می‌کنند که قصد دارند افزایش سرمایه داشته باشند. قیمت جدید هر سهم
و ارزش حق تقدم هر سهم، از طریق فرمول زیر به دست می‌آید:
افزایش سرمایه از آورده‌های نقدی، به این دلیل که پول جدید و بدون بهره وارد شرکت می‌کند،
باعث توسعه آن می‌شود. اما به دلیل اینکه شرکت درگیر حق تقدم ها و فروش حق تقدم‌های
استفاده نشده می‌شود رشد قیمت سهم معمولا بعد از ۴ ماه رخ می‌دهد و به همین دلیل بازدهی
آن در بلند مدت دیده می‌شود و زمانبر است.
حق تقدم چیست؟
هنگامی که یک شرکت سرمایه خود را افزایش می دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه
تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند. حال به دلیل اینکه سهامداران یک شرکت خواهان حفظ
منافع خود در شرکت هستند، انتظار دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود
در شرکت را حفظ کنند. به همین دلیل بر اساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت
در نظر گرفته می شود که در صورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران
فعلی برای خرید این سهام در الویت باشند. به این اولویت در خرید سهام ، حق تقدم سهام می‌گویند.
نحوه استفاده از حق تقدم سهام
در واقع فقط زمانی که شرکت سهام جدید برای فروش منتشر کند، حق تقدم معنا پیدا می‌کند،
ولی مثلا در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، سودی که متعلق به سهامداران شرکت است
تبدیل به سهام می شود.
زمانی که افزایش سرمایه شرکت در مجمع به تصویب رسید، یک فرم برای سهامداران ارسال
می شود که به آن گواهی حق تقدم خرید سهام گفته می شود. اگر سهامدار بخواهد که درصد
مالکیت خود در شرکت را حفظ کند ، باید این فرم را در مهلت تعیین شده، پر کرده و برای
شرکت ارسال کند. در غیر اینصورت از نظر شرکت شما تمایلی به این کار ندارید.
چگونه از حق تقدم افزایش سرمایه استفاده کنیم؟
زمانی که تصمیم برای افزایش سرمایه یک شرکت به تصویب رسید آگهی بر روی سایت
کدال منتشر می‌شود مبنی بر اینکه سهامداران ۶۰ روز فرصت دارند تا از حق تقدم خود
استفاده کنند و تاپایان این دوره زمان دارند تا به ازای هر سهم مبلغ اسمی معادل
۱۰۰۰ ریال را به شماره حسابی که داده شده واریز کنند.
سهامدار در این موقعیت میتواند ۳ کار انجام دهد:
۱) در این بازه ۶۰ روزه مبلغ مورد نظر را به حساب شرکت واریز کند (۱۰۰۰ ریال برای هر سهم)
۲) در همان دوره ۶۰ روزه، میتواند آن را به شخص دیگری بفروشد.
۳) در غیر اینصورت شرکت بعد از ۶۰ روز حق تقدم را به قیمتی نزدیک قیمت روز بازار میفروشد
و مبلغ پس از کسر قیمت اسمی (۱۰۰۰ ریال) از هر سهم و کارمزدهای مربوطه به حساب
سرمایه گذار انتقال می‌یابد.
افزایش سرمایه متعلق به چه کسانی است؟
افزایش سرمایه متعلق به افرادی می‌باشد که تا روز قبل از برگزاری مجمع فوق العاده سهامدار
آن شرکت باشند، یعنی حتی اگر یک روز قبل از مجمع شما سهام شرکتی را خریده باشید در
مجمع شرکت می‌کنید و افزایش سرمایه به شما تعلق خواهد گرفت.
کدام نوع افزایش سرمایه بهتر است ؟
همانطور که در بالا توضیح دادیم هرکدام از انواع افزایش سرمایه‌ها دارای مزایا و معایبی
هستند و در نهایت میتوان گفت پاسخ این سوال به نوع سرمایه‌گذاری شما برمی‌گردد
اینکه کوتاه مدت سرمایه‌گذاری کرده‌اید یا بلند مدت؟
مطالب زیر را از دست ندهید
آموزش خرید و فروش سهام
لیست کارگزاری های بورس و شعبه های آن‌ها در شهرهای مختلف ایران
اهرم مالی چیست؟ – چه کاربردی اهرم مالی دارد؟
سهام خزانه شرکت چیست؟ – چه فوایدی برای سهامداران دارد؟
ریسک های صندوق های سرمایه گذاری کدامند؟
دیدگاهتان را بنویسید