سهام خزانه شرکت چیست؟ – چه فوایدی برای سهامداران دارد؟

سهام خزانه(Treasury stock)   چیست؟

سهام خزانه شرکت چیست؟ چه فوایدی برای سهامداران دارد؟

افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند بهتر است برای بازدهی بالاتر و بیشتر با مفاهیم

اولیه بورس آشنا باشند و درک درستی از عبارات بورسی داشته باشند. یکی از مفاهیم بورسی

که در این مقاله سعی داریم توضیحاتی در مورد آن به شما ارائه کنیم مفهوم سهام خزانه

است.

به عبارت ساده می‌توان گفت سهام خزانه بخشی از سهام عادی یا ممتاز یک شرکت است

که دوباره توسط خود شرکت خریداری می شود و در واقع شرکت، بخشی از سهام منتشر

شده خود در بورس را خودش خریداری می‌کند.

لینک ورود به پیج اینستاگرام خانه بزرگان بورس

سهام خزانه چه مزیتی دارد؟

خرید سهام خزانه در اقتصاد تمامی جوامع یک اتفاق مثبت برای بازار سرمایه محسوب

می شود زیرا نقدینگی آزاد شرکت باید به نحوی استفاده شود که بیشترین سوددهی را

داشته باشد. بطور مثال، اگر یک شرکت به کارکرد خود اعتماد دارد، خرید سهام خزانه

می‌تواند طرح خوبی برای افزایش بازده نقدی باشد. همچنین، از آنجایی که هیچ سودی

بابت این نوع سهام پرداخت نمی شود، تملک این سهام توسط شرکت می تواند

موجبات افزایش سود هر سهم را فراهم کند.

خرید سهام خزانه شرکت در مقابل افزایش سرمایه قرار دارد و در واقع باعث کاهش

سرمایه شرکت می‌گردد.

در زمانی که سهام شرکت در بازار به قیمت پایین تری نسبت به ارزش سهام خریداری

می شود و به اصطلاح به این موقعیت می‌گویند، خود ناشر یا شرکت شروع به خرید

سهام خزانه می کند. در اصل تعداد سهام شرکت را کاهش می‌دهد یا بازخرید می‌کند

تا سود هر سهم افزایش یابد و برای سهامداران جذابیت بیشتری بوجود بیاورد.

موارد استفاده خرید سهام خزانه شرکت

معمولا در مواردی که یک شرکت نقدینگی مناسبی دارد و هدفش این است که از

سهام خودش حمایت کند و در واقع به سهامداران خودش می‌خواهد اعلام کند که

وضعیت مالی شرکت مناسب است و هدف حمایت از سهام شرکت است، می‌تواند

خرید سهام خزانه منطقی باشد. و دیدگاه این است که بازده بهتری احتمالا برای

شرکت بوجود بیاید.

ویژگی‌های سهام خزانه

• سود حاصل از خرید و فروش سهام خزانه میان سهامداران تقسیم نمی‌شود(سود نقدی به سهام خزانه تعلق نمی‌گیرد).
• حق رأی به سهام خزانه تعلق نمی‌گیرد.
• سهام خزانه از حقوقی نظیر سود سهام و حق تقدم سهام برخوردار نیست.
• سقف خرید سهام خزانه ۱۰ درصد سهام شرکت می‌باشد.
• حجم خرید سهام خزانه نبایستی از ۴۰درصد حقوق صاحبان سهام شرکت بیشتر باشد.
• حداکثر زمان نگهداری این سهام ۲ سال می‌باشد و بعد از آن بایستی در بازار به فروش برسد.
• در زمان خرید سهام خزانه، درصد سهام شناور شرکت نبایستی کمتر از ۵۰ درصد باشد.

تاریخچه سهام خزانه در کشور ایران

تا سال ۹۴ خرید سهام خزانه ممنوع بوده و از سال ۹۴ طبق قانون رفع موانع تولید

رقابت‌پذیر ماده ۲۸ بند ب مجوز آن صادر شده است. آئین نامه خرید و عرضه سهام

خزانه در این سال توسط شورای عالی بورس تصویب و اجرایی شده است. همچنین

دستورالعمل خرید، نگهداری و عرضه سهام خزانه هم در همان سال توسط سازمان

بورس اوراق بهادار تصویب شده است. تقریبا ۵ سال است که این ظرفیت وجود

دارد. اما تاکنون از این ظرفیت استفاده نشده است.

این خرید سهام خزانه برای اولین بار در چند شرکت مثل باما و فولاد مبارکه در دستور

کار قرار گرفته و نشانه خوبی برای سهام این شرکت‌ها می‌تواند باشد.

اما آیا واقعا در بورس تهران قانون سهام خزانه در گذشته به درستی رعایت می شده است؟

باید بگوییم خیر.

با ذکر یک مثال توضیح خواهم داد.

مثلا شرکت X صد درصد سهام شرکت Y را دارد و شرکت Y نیز ۱۰ درصد سهام شرکت X

 را دارد که این ۱۰درصد در اصل همان سهام خزانه است که درصورت های مالی تلفیقی،

خود را نشان می دهد حالا شرکت Yمی تواند برای همیشه یک عضو هیات مدیره برای

شرکت X انتخاب کند و این در صورتی است که سهام خزانه فاقد حق رای می باشد در

مورد سایر حقوق نیز همینطور‌!
برای اینکه بتوانید این شرکتها را بیابید پرتفوی هر شرکت را با سهامدارانش مقایسه کنید.

هر جا که شباهتی دیدید احتمالا همان سهام خزانه را پیدا کرده اید.

اما خوشبختانه به تازگی این خرید سهام خزانه توسط برخی شرکت‌ها، به درستی دارد

صورت می‌گیرد و این اتفاق مثبتی می‌تواند برای بازار بورس ایران باشد.

فرآیند خرید سهام خزانه شرکت

• شرکت برای خرید سهام خزانه، بایستی به تصویب هیئت‌مدیره شرکت برسد.
• نیاز به تشکیل مجمع نمی‌باشد.
• طبق ماده ۳ آئین‌نامه، خریدوفروش بایستی حداقل یک روز قبل از طرح موضوع در هیئت‌مدیره، اطلاع‌رسانی بشود.
• سپس بایستی به تصویب هیئت‌مدیره برسد.
• پس از تصویب هیئت‌مدیره هم بایستی در همان روز به صورت آنی در کدال افشاء بشود.
• سپس شرکت بایستی درخواست را به همراه بیانیه و برنامه خریدوفروش‌ و همراه طرحی که کارگزار را انتخاب می‌کند به سازمان بورس اوراق بهادار بدهد.
• اگر مشکلی در مدارک وجود نباشد سازمان بایستی ظرف چند روز جواب بدهد.
• بعد از مجوز سازمان، از هفت روز تا شش ماه فرصت خرید برای شرکت وجود دارد.
• بیست روز قبل از مجامع هم نمی‌توان خرید سهام خزانه توسط شرکت انجام گیرد.
• اگر افشای مهم الف و یا ب شرکت داشته باشد تا چهار روز بعد از آن نمی‌تواند بخرد.
• اگر سهام شرکت در بازار بورس برای روزهای طولانی هیچ معامله‌ای صورت نگیرد، نمی‌تواند سهام خزانه خریداری نماید.

 

نکته مهم

اگر شرکت بخواهد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات بدهد که منجر به

صدور حق تقدم بشود، نمی‌تواند این شرکت خرید سهام خزانه انجام بدهد. و شرکت

اگر این سهام خزانه را دارد بایستی برای افزایش سرمایه ابتدا این سهام خزانه را که

قبلا خریداری کرده است، به فروش برساند.

تعیین قیمت برای خریداری سهام خزانه

قیمت روز بازار، ملاک خرید یا فروش سهام خزانه توسط شرکت است. شرکت مطابق

فرم مخصوص خود، یک کمترین، بیشترین قیمت و یک حجم تعهد طی دوره را

بایستی اعلام نماید.

این روش خریدوفروش سهام خزانه توسط شرکت، در دنیا یک روش بسیار رایج

است و در واقع بسیاری از شرکت‌ها در مواقع لزوم درصدی از سهام خودشان را

بصورت خزانه خرید یا فروش(تعداد سهام خودشان را کم یا زیاد می‌کنند) می‌کنند.

تفاوت اساسی بین سهام خزانه و بازارگردانی

در این روش شرکت فقط می‌تواند یا خریدار سهام باشد یا فروشنده. اما در بازارگردانی،

شرکت‌های بازارگردانی در یک روز هم می‌توانند سهام شرکت را به فروش برسانند و هم

خریدار  باشند. در واقع شرکت در خرید سهام خزانه، یا مازاد منابع دارد و در واقع فکر

می‌کند که شرکت ارزنده است و می‌خواهد خرید کند یا در فروش سهام خزانه، شرکت

کسری منابع دارد و قیمت مناسبی است و می‌خواهد بفروشد. امکان نوسانگیری هم

در خرید و فروش سهام خزانه برای سهامدار عمده وجود ندارد. پس خیلی از

ریسک‌هایی که در بازارگردانی و یا حمایت‌های صندوق‌ها و یا اقدامات سهامداران

عمده است، در این روش وجود ندارد.

مزایای خرید سهام خزانه

شرکت‌هایی که نقدینگی زیادی دارند و در زمان تقسیم سود به دلیل بالا بودن تعداد

سهام شرکت، بایستی سود بالایی را پرداخت نمایند که عملا این شرکت‌ها با اجرای

خرید سهام در این روش، بازده بهتری را برای سهامداران خودشان بوجود می‌آورند

و به دلیل اینکه سهام کمتری در اختیار مردم هست سود هر سهم شرکت را بالا می‌برد.

حق رأی به سهام خزانه تعلق نمی‌گیرد و این موضوع مزیت بسیار بزرگی محسوب

می‌شود. از این جهت که خیلی از شرکت‌هایی که از طریق شرکت‌های تابعه سهام

خریدند عملا از حق رأی آن استفاده می‌کنند. حتی ما شرکت‌هایی را داریم که کنترل

خود شرکت در اختیار خود شرکت تابعه هست و این براساس دستورالعمل حاکمیت

شرکتی ممنوع بوده در نتیجه یک ابزار جدیدی ایجاد شده یا یک فرصت جدیدی

ایجاد شده تا شرکت‌ها بتوانند از این ابزار استفاده کنند.